Reli-ondernemers

Tussen het schrijven, spreken, opvoeden, eten, werken en slapen door pak ik mijn fototoestel om mensen en objecten op de gevoelige plaat vast te leggen. Onlangs vroeg Greco Idema, een collega mij, om twaalf portretten te schieten van mensen die zijn geïnterviewd. Een mooie opdracht, ware het niet dat ik die mensen binnen uiterlijk een week moest zien te vangen op beeld. Ik plande mijn bezoek aan alle heren en dames op twee dagen en dat zorgde ervoor dat ik met een volle agenda kris kras door Nederland reed op zoek naar dat ene perfecte beeld.

Wie heb ik dan gefotografeerd? In het te publiceren boek worden zij ‘reli-ondernemers’ genoemd, mensen die zingeving en zakelijkheid met elkaar weten te combineren, of mensen die op een ondernemende manier vernieuwend bezig zijn in het werkveld van religie, spiritualiteit en zingeving. Dat gegeven zorgde ervoor dat ik een zeer interessant inkijkje kreeg in de nieuwste ontwikkelingen binnen levensbeschouwelijk Nederland.

Enorm divers

Zo reisde ik af naar twee kloosters, gelegen in Berkel-Enschot en Berne. In Berkel-Enschot verkoopt men kaas en bier en de broeders proberen duurzaamheid letterlijk en figuurlijk in en om het gebouw vorm te geven. Om bijvoorbeeld een paar liter bier te brouwen heb je een veelvoud aan liters water nodig, maar hoe zorg je ervoor dat je dat water niet verspilt? Daar zijn innovatieve technische oplossingen voor, zo heb ik geleerd.

In Amsterdam sprak ik vervolgens met een toekomstfilosoof. Een prachtig woord: filosoferen over de toekomst en dat is dus net iets anders dan een trendwatcher, die een opsomming geeft van trends in de technische-, mode- of elke andere wereld. Nee, deze man denkt na over de innerlijke trends van een samenleving, van individu tot een grotere gemeenschap. De belangrijkste trends zijn volgens hem vooral de vragen die niet meer gesteld worden: waarom doen we iets? Waarom werken we hier of daar? Welke normen en waarden nemen we mee in ons denken en doen? Deze vragen zijn toe te passen in elke organisatie, van brandweercorps tot aan vakbonden en ondernemers.

In Ommen sprak ik met een docent die zich bezighoudt met vraagstukken over zingeving en gezondheid. In zijn vrije tijd speelt hij gitaar en bezoekt hij snoeiharde rockconcerten. Maar de teksten van vele hardrock bands blijken religieuze teksten te bevatten en dat analyseert hij op een professionele manier. Schitterend.

In Utrecht is er een mevrouw die een speciaal bureau heeft dat volledig gericht is op het professioneel ondersteunen van levensbeschouwelijke organisaties. Ondernemersvaardigheden ontwikkelen en leiderschapstrainingen voor voorgangers en besturen van kerk en klooster en alle organisatievormen die erbij horen.

Even later was ik in Nijmegen om te spreken met een Zenmeester. Ik leerde dat het zenboeddhisme veel diverser is dan we weleens denken, net zoals we onterecht te vaak spreken over ‘het christendom’ of ‘de islam’. Het systeem van meester en leerling is een belangrijk concept in het zenboeddhisme, iets dat ook te vinden is in mijn eigen traditie, het alevitisme.

In Zwolle maakte ik een doopdienst mee en in Rotterdam sprak ik over de mogelijkheden die sociale media bieden in het verkondigen van je boodschap. Zo ging dat twee dagen door.

Beelden en verhalen

Kortom, mijn camera vulde zich met beelden, maar mijn hoofd vulde zich met verhalen. Tussen de ontmoetingen door had ik in de auto veel tijd om na te denken over wat ik zojuist had gehoord of gezien. Als ik alle ontmoetingen van een afstand bekijk is mijn overkoepelende beschouwing als volgt: de traditionele religieuze instituten zijn in beweging én ze moeten ook in beweging komen.

Er bestaat overal een spanning tussen vasthouden aan tradities en meegaan met de tijd. Voor beide valt wat te zeggen natuurlijk, maar is het niet zo dat je je kinderen opvoedt voor hun tijd, en niet voor jouw verleden tijd? Tradities kunnen alleen maar doorgegeven worden, in welke vorm dan ook, als er mensen zijn die die tradities weten te koppelen aan de realiteit van morgen.

Meer informatie

• Dit artikel is gepubliceerd in Volzin.
• Drie foto’s uit het boek De Reli-Ondernemer, dat verschijnt bij Berne Media. Copyright: Enis Odaci.