Tijdens de afgelopen verkiezingscampagne draaide rechts Nederland overuren om DENK, BIJ1 en NIDA weg te zetten als gevaar voor de samenleving. Het angstbeeld van een zetelrijke entree in de politieke arena leidde tot menig bezweet voorhoofd bij populistische politici en rechtse stemmingmakers. DENK, BIJ1 en NIDA zouden vooral tot ‘polarisatie’ en een moeizame ‘integratie’ leiden. Tijd voor een nuchtere blik.

Integratie

Alleen al de aanwezigheid van DENK, BIJ1 en NIDA staat in dit frame ‘integratie’ van minderheden in de weg. Integratie staat echter voor de mate waarin een meerderheid ruimte wil en weet te maken voor minderheden, zodat deze goed gebruik maken van kansen op het gebied van wonen, werken, onderwijs en samenleving. Bij het proces van integreren hoort ook de term ‘emancipatie’ – de mate waarop men op basis van gelijkwaardigheid mee kan doen aan de samenleving.

Juist op dit punt raken DENK, BIJ1 en NIDA een gevoelige snaar bij diverse soorten minderheden (kleur, leeftijd, levensovertuiging, geslacht, geaardheid, fysieke gesteldheid, etc.). Die minderheden ervaren namelijk al jarenlang geen gelijkheid. Zij hebben te kampen met lage schooladviezen voor hun kinderen, etnische profilering, discriminatie op de arbeids- en woningmarkt en een vijandig politiek debat, waarin zij zich niet (meer) vertegenwoordigd zien.

DENK, BIJ1 en NIDA komen dus niet uit de lucht vallen, getuige ook hun grote schare volgelingen op sociale media. Maar een politieke beweging zet je niet zomaar op. Daar is een actieve achterban voor nodig en een groep mensen die gelooft in de idealen van een partij. Die mensen zijn er en ze zijn nog jong ook.

Kansenongelijkheid

DENK, NIDA en BIJ1 komen zeker ook op voor de oude en nieuwe generatie migranten en hun kinderen, het staat uitdrukkelijk benoemd in hun verkiezingsprogramma’s. Daarin staan ook vele analyses over de realiteit van discriminatie, uitsluiting en kansenongelijkheid. Ze zijn dus niet opeens een ‘migrantenpartij’ omdat ze zelf de samenleving opdelen in allochtoon en autochtoon. Nee, ze komen op voor ‘migranten’ omdat juist die groep de door de politiek bedachte opdeling heeft geërfd.

DENK is nota bene geboren omdat Lodewijk Asscher sjoemelde met onderzoeksresultaten die zouden bevestigen dat de meerderheid van Turkse Nederlanders IS wel zag zitten. NIDA is geboren omdat Pim Fortuyn/Leefbaar van Rotterdam weer een echte ‘Hollandse’ stad wilde maken en er vrij radicale culturele denkbeelden op nahield. En BIJ1 is geboren omdat de discussie over racisme en kolonialisme zo moeizaam verloopt in Nederland.

Kortom, dánkzij de polariserende houding van de heersende rechtse politiek, en het bijbehorende leger aan rechtse stemmingmakers, zijn er partijen opgestaan die zeggen: “Tot hier en niet verder. Wij omarmen Nederland en de beginselen van gelijkheid en gelijkwaardigheid die via de grondwet en via mensenrechtenverdragen verankerd zijn.”

Wie dus zegt dat DENK, BIJ1 en NIDA polarisatie in de hand werken moet eerst maar eens uitleggen dat voor de Grondwet opkomen een kwalijke zaak is.

Winst op Links

De grote winst van deze gemeenteraadsverkiezingen bestaat uit het simpele gegeven dat er, zeker lokaal gezien, nu drie partijen een duidelijk profiel hebben op de thema’s integratie en emancipatie. Zij laten op deze thema’s weer een oer-links geluid horen.

Landelijk kan er gekozen worden tussen enerzijds DENK en anderzijds PvdA, GroenLinks of de SP. Maar lokaal is er nu een keuze tussen DENK, NIDA, BIJ1 enerzijds en de PvdA, GroenLinks of de SP anderzijds. Aan de linkerzijde zijn er nieuwe alternatieven mogelijk als je in het maatschappelijk functioneren beperkt wordt vanwege huidskleur, geloofsovertuiging of elke andere willekeurige eigenschap.

Als de PvdA, GroenLinks en SP op de integratie- en emancipatiethema’s verder opschuiven naar rechts, zal het dus vanzelf aantrekkelijker worden om op DENK, NIDA en BIJ1 te stemmen. Ik verwacht dat het de ‘traditioneel linkse’ partijen tot nadenken zal stemmen. De eerste indicatie is er al, getuige de recente opmerking van Leo de Kleijn, fractievoorzitter van de SP in Rotterdam. Hij zegt: “De SP heeft geen smoel rond racisme”. Inderdaad, de nieuwe partijen hebben die smoel. Dat is nu het gesprek dat gevoerd kan en moet worden.

Politiek is stemmen tellen. Wie denkt dat de samenleving overwegend wit is en monocultureel zal moeten zijn, heeft het mis. Diversiteit is de norm en het is meer dan ooit de toekomst. Als DENK, BIJ1 en NIDA ervoor zorgen dat zij meer mensen aan zich weten te binden, door te investeren in verbreding en in de onderlinge samenwerking, kan er binnen een paar jaar een Nieuw Links ontstaan. De stap van lokaal naar nationaal is dan niet zo groot.