De mislukte Turkse coup zette de verhoudingen tussen voor- en tegenstanders van Erdogan op scherp. Niet alleen in Turkije, maar ook in Nederland liepen de gemoederen hoog op. Wat de toekomst zal brengen is ongewis, maar Turkije zal niet meer hetzelfde zijn.

De brug die werelden verbindt

Leyla

In de nacht van 15 op 16 juli loopt Leyla door de nauwe straten van Istanbul. De hellingen zijn steil, en de woningen staan dicht op de straat. Ze kiest bewust voor deze route omdat er sociale controle is. De Turken houden ’s avonds graag de deuren open, drinken op kleine balkons een kopje thee en spelen een potje backgammon. Om de zoveel meter ruikt Leyla heerlijke geuren uit de diverse keukens. Ze vertraagt dan altijd even haar pas om ervan te genieten. Maar ze moet snel thuis zijn, anders krijgt ze een veeg uit de pan van haar broer. Sinds het overlijden van hun vader is hij de man thuis.

Leyla studeert economie en droomt van een baan in Frankrijk. ’s Avonds werkt ze in een hotel, vlak bij de iconische Bosporusbrug, die het Europese deel van Turkije verbindt met het Aziatische deel. Wanneer ze tijdens de stille uurtjes vanachter de hotelbalie naar de brug kijkt, wandelt ze in haar gedachten Europa in. Elke nacht maakt ze in haar hoofd die symbolische reis. Ze droomt dat, zodra ze de overzijde van de brug bereikt, de zon precies op dat moment opkomt. Ach, hoe naïef, denkt ze dan. Leyla voelt dat Turkije hard op weg is om een conservatief land te worden, waarbij anders zijn niet meer gewaardeerd wordt.

Geroezemoes

Iemand roept opeens vanaf een hoog balkon: “Kizim, meid! Wat doe je alleen op dit uur?” Leyla trekt haar hoofddoek strak en versnelt haar pas. Er is geroezemoes. Leyla ziet verderop in de straat een grote groep jongeren hevig met elkaar discussiëren. Ze blokkeren de doorgang. Hun gezichten zijn verlicht omdat ze berichten voorlezen vanaf hun mobiele telefoons. Leyla probeert de situatie te beoordelen. Is het veilig om door te lopen? Of moet ze een andere route lopen? De steeg vult zich met meer mensen. Ze kijkt omhoog en ziet buren vanaf de balkons naar elkaar schreeuwen. Leyla staat in het midden en kijkt om de beurt links en dan rechts. Een man roept vanaf zijn balkon: “Jij vuile landverrader! Dit zijn jouw mensen!” Zijn overbuurman schreeuwt terug: “Waar heb je het over? Ik ben ook Turk!”

Dit is een wijk waarin veel bevolkingsgroepen in Turkije vertegenwoordigd zijn. Soennieten, Koerden, Alevieten en Assyriërs wonen dicht op elkaars lip en dan gaat het wel eens mis. Als de oorlog in Syrië bijvoorbeeld ter sprake komt. Dan blijkt de kloof tussen mensen breed en diep. Maar in de regel laat men elkaar met rust. De jongeren met de mobiele telefoons rennen opeens richting Leyla. Ze passeren haar links en rechts en schreeuwen: “Kom! We gaan naar de Brug!” Waarom? Wat is er aan de hand? “Geen tijd,” roept een man, “we moeten Turkije bevrijden van de militairen! Er is een staatsgreep!” Leyla denkt dat het een grap is, maar ze ziet volwassen mannen zich bij de groep voegen. Stokken in de hand. Opeens vult haar hart zich met hoop, energie en een levenslust die ze al een lange tijd niet meer heeft gevoeld. Leyla doet haar hoofddoek af en rent zo hard als zij kan met de groep mee. Uit elke steeg komt een sliert mensen tevoorschijn en al snel losse ze op in een groot organisch geheel. Turkse vlaggen steken boven de mensen uit, als bajonetten in een oud leger.

Brug

De Bosporusbrug is door het leger geblokkeerd. “Wat moeten we doen?” schreeuwt Leyla. Een jongeman met een lange baard roept: “Wat Erdoğan ons gevraagd heeft te doen! Het land bevrijden!” Leyla staat plotseling stil en kijkt om zich heen. De energie vloeit uit haar lichaam. Politie en volk bewegen zich eensgezind richting de bezette brug. De brug die voor Leyla werelden met elkaar verbindt. Ze beseft vrijwel meteen dat het handjevol militairen kansloos is tegen deze massa. Wat bezielt de militairen?

Na afloop van de staatsgreep zullen de tegenstellingen in Turkije scherper zijn dan ooit. Hoe zal Erdoğan zal reageren? Leyla weet: het Turkije van gister bestaat niet meer. Morgen zal er een ander Turkije zijn. Een verdeeld Turkije. Leyla doet haar hoofddoek op en loopt kalm, tegen de wilde stroom krioelende mensen in, naar huis.

Dit artikel is gepubliceerd in Volzin.

Reageren?

Fijn dat u dit artikel heeft gelezen. Wees welkom met feedback, vragen of verzoeken.

SPIEGELREIS – NU TE KOOP

Spiegelreis van Enis Odaci en Herman Koetsveld brengt moslims en christenen dichter bij elkaar. We gaan op reis door elkaars geloof, de islam en het christendom in Nederland. Wij bezoeken afzonderlijk van elkaar diverse geloofsgemeenschappen. Er wordt gebeden, gediscussieerd en samen gegeten. Het leidt tot opmerkelijke ontmoetingen en onverwachte momenten van schuring, bezinning én inspiratie. Tussen de reizen door spreken wij over wat deze reizen betekenen voor de vragen van nu. Verdieping en actualiteit in één boek!
Nu te koop via deze link!